Prawo wzmocni ochronę konsumentów na rynku finansowym

Projekt nowelizacji ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nad którą pracuje rząd oraz ustawy kodeksu postępowania cywilnego trafił do konsultacji społecznych. Planowane zmiany mają wzmocnić ochronę konsumentów na rynku finansowym oraz usprawnić eliminację abuzywnych klauzul w umowach z konsumentami.

Kryzys związany z nagłym wzrostem kursu franka i pogorszeniem sytuacji osób, które wzięły kredyt hipoteczny w tej walucie, afera Amber Gold oraz problemy konsumentów z tzw. polisolokatami — to tylko kilka powodów wskazujących na potrzebę zmian w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. Projekt nowelizacji ustawy właśnie trafił do konsultacji społecznych. Uwagi do projektu można zgłaszać w terminie 21 dni.

Najważniejsze propozycje zmian ustawowych

Nowe rozwiązania prawne, które mają poprawić sytuację konsumentów na rynku usług finansowych obejmują m.in.:

• Zakazanie oferowania konsumentom usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom oraz oferowanie usług finansowych w sposób nieadekwatny do ich charakteru.
• Umożliwienie wydawania decyzji tymczasowych przez prezesa UOKiK, które jeszcze w toku postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów zobowiązywałyby przedsiębiorcę do zaniechania określonych działań w celu zapobiegania możliwym zagrożeniom.
• Wprowadzenie instytucji tajemniczego klienta, która pozwoli na uzyskanie dowodów w postępowaniu w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
• Umożliwienie wyrażenia poglądu przez prezesa UOKiK w indywidualnej sprawie przed sądem powszechnym, gdy dotyczy to interesu publicznego.
• Stworzenie nowego modelu kontroli postanowień wzorców umów, w którym to Prezes UOKiK rozstrzygałby o niedozwolonym charakterze postanowienia wzorca umowy i zakazywałby jego dalszego wykorzystywania, określając jednocześnie środki usunięcia trwających skutków naruszenia zakazu. Wprowadzenie kontroli postanowień wzorców w trybie administracyjnym podlegałoby kontroli sądowej, a rejestr klauzul niedozwolonych zostałby zastąpiony przez rejestr decyzji UOKiK. Celem zmian w systemie kontroli abstrakcyjnej postanowień wzorców umowy mają służyć eliminacji problemów w jego funkcjonowaniu — kontrola abstrakcyjna wzorców będzie szybsza i sprawniejsza.

Z racji skomplikowanego charakteru produktów finansowych, konsumenci są szczególnie narażeni na nieuczciwe praktyki przedsiębiorców, którzy nie dostosowują metod sprzedaży do klientów oraz nie dostarczają im właściwych informacji. Wprowadzone zmiany mają skuteczniej chronić konsumenta przed klauzulami rażąco naruszającymi jego interesy oraz sprzecznymi z dobrymi obyczajami, np. zapisami typu „Pożyczkodawca pobiera odsetki umowne w wysokości 1 proc. za każdy dzień zwłoki.” Proponowane zmiany w przepisach przewidują zakaz oferowania usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom konsumentów, np. proponowanie skomplikowanego produktu ubezpieczeniowego z elementem inwestycyjnym 80-letniemu klientowi.