Zamówienia z obowiązkiem zapłaty

Obowiązek zapłaty za rzecz wydaje się być czymś oczywistym, zarówno gdy zakupy odbywają się w sklepie stacjonarnym, jak i internetowym. Jednak właściciele sklepów online przez długi czas stosowali różnego typu przyciski lub ukryte w regulaminach, napisane tzw. małym druczkiem, zapisy, które nie wskazywały, że kliknięcie np. przycisku „Dalej” jest równoznaczne ze złożeniem zamówienia i zawarciem umowy na odległość. Między innymi ze względu na takie praktyki, została wydana dyrektywa unijna, w następstwie której zmieniono regulacje w krajowej Ustawie o prawach konsumenta.

Brak zrozumiałych zapisów to potencjalne koszty

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od grudnia 2014 roku sklepy internetowe oraz serwisy online, oferujące odpłatne usługi, muszą w wyraźny i zrozumiały sposób informować klienta o obowiązku uiszczenia opłaty za zamawianą rzecz/usługę. W momencie zawarcia umowy na odległość konsument musi wiedzieć, że jest zobowiązany do poniesienia kosztów. Skuteczne poinformowanie o obowiązku zapłaty jest bardzo ważne dla właścicieli sklepów internetowych, ponieważ w innym przypadku wysyła on towar na własne ryzyko, a konsument nie jest zobowiązany umową – może nawet zachować produkt, nie ponosząc żadnych kosztów. Co więcej, w przypadku ewentualnego procesu sądowego, to na sprzedającym spoczywa obowiązek udowodnienia, że klient został o obowiązku zapłaty poinformowany przed złożeniem zamówienia.

Jaki zapis stosować?

Ustawa o prawach konsumenta zawiera ogólną regulację dotyczącą wprowadzenia zapisu o obowiązku zapłaty. Art 17 ust. 3 ustawy mówi — Jeżeli do złożenia zamówienia używa się przycisku lub podobnej funkcji, muszą być one oznaczone w łatwo czytelny sposób słowami „zamówienie z obowiązkiem zapłaty” lub innego równoważnego jednoznacznego sformułowania.

Użyte sformułowanie „zamówienie z obowiązkiem zapłaty” wzbudziło wiele kontrowersji wśród właścicieli sklepów internetowych. Przede wszystkim jest ono długie i nie zawsze łatwo jest je zamieścić na wykorzystywanym na stronie sklepu przycisku. Po drugie, e-przedsiębiorcy obawiali się, że taki zapis może odstraszać potencjalnych klientów.

Jak pokazała jednak praktyka, nie jest trudno wybrać inne równoważne i jednoznaczne sformułowanie. Sama Komisja Europejska wśród wytycznych zamieściła jako wypełniające obowiązek informacyjny sprzedającego takie sformułowania, jak „Kup/Zapłać teraz” lub „Potwierdź zakup”. Wybór odpowiedniego sformułowania powinien zależeć od zastosowanej w każdym sklepie ścieżki zakupowej.

Jeżeli na stronie sklepu internetowego zastosowany jest formularz, którego wypełnienie jest jednocześnie złożeniem zamówienia, wskazane jest użycie sformułowania „Potwierdź zakup”. Jeśli natomiast ścieżka zakupowa w sklepie online składa się z kilku kroków (np. dodanie przedmiotów do koszyka, wypełnienie formularza dostawy, wybór sposobu dostawy i dopiero na końcu potwierdzenie zamówienia) wystarczy sam przycisk „Kupuję”, o ile zapisy zastosowane we wcześniejszych krokach są jednoznaczne i nie wprowadzają w błąd.

Wybór sformułowania można oprzeć również o sposoby płatności występujące w sklepie internetowym. Jeśli stosowana jest tylko i wyłącznie przedpłata (przelew bankowy, karta kredytowa/płatnicza, narzędzia do płatności online) można np. zastosować zapis „Kup Teraz”. Jeśli jednak istnieje możliwość wyboru przesyłki pobraniowej, przy której moment dokonania płatności przesuwa się na czas odbioru przesyłki, lepiej zastosować najbardziej uniwersalne sformułowanie „Potwierdź zakup”.