Trybunał Konstytucyjny: zbyt wysokie kary za naruszenie praw autorskich

Trybunał Konstytucyjny uznał, że regulacja wyznaczająca wysokość rekompensaty za naruszenie autorskich praw majątkowych jest niekonstytucyjna, a przepis korzystny dla przedsiębiorców, którzy nabyli prawa majątkowe do utworów. Według ustawy o prawie autorskim za zawinione naruszenie praw właściciela przysługuje mu zapłata trzykrotności stosownego wynagrodzenia.

W uzasadnieniu orzeczenia, Trybunał Konstytucyjny przyznał, że regulacja dotycząca wysokości rekompensaty za naruszenie autorskich praw majątkowych jest zbyt surowa. Skargę w tej sprawie skierowała do Trybunału spółka UPC, będąca operatorem telewizji kablowej. Sprawa była konsekwencją sporu pomiędzy UPC a Stowarzyszeniem Filmowców Polskich. Sprawę poparł także Rzecznik Praw Obywatelskich. UPC oraz Rzecznik wnieśli o zbadanie czy przepis art. 79 ustęp 1 ptk 3 lit. B ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, odnoszący się do nakładania obowiązku zapłaty trzykrotności stosownego wynagrodzenia na rzecz podmiotu uprawnionego z tytułu majątkowych praw autorskich, jest zgodny z kontytucją.

Regulacje sprzyjające przedsiębiorcom

Trybunał Konstytucyjny badał zgodność tego przepisu z art. 2 Konstytucji, mówiącym o tym, że "Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej", oraz art. 31 ustęp 3, który oznajmia: "Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw." Wniesiony do zbadania przepis okazał się niezgodny z Konstytucją w przypadku obu przepisów.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że dotkliwość sankcji za naruszenie praw majątkowych trudno uzasadnić samą koniecznością szczególnej ochrony twórców. Zakwestionowany przepis jest korzystny raczej dla przedsiębiorców, którzy nabyli prawa majątkowe do utworów i dysponują zarówno fachową obsługą prawną, jak i silną pozycją rynkową. Zastrzeżenie sędziów wzbudziło także "całkowite oderwanie odpowiedzialności naruszyciela od szkody, jaką wyrządził on swoim bezprawnym działaniem". Trybunał orzekł, że konieczne jest zachowanie równowagi pomiędzy uprawnionymi twórcami i użytkownikami praw autorskich.