„Konstytucja dla przedsiębiorców” – jakie ułatwienia uzyskają właściciele firm?

Przyjęty przez rząd projekt nowej ustawy, która ma stanowić "konstytucję dla przedsiębiorców", zawiera podstawowe normy regulujące działalność gospodarczą w Polsce. Dokument ma zastąpić wielokrotnie nowelizowane przepisy o swobodzie działalności gospodarczej z 2004 r.

Projekt Prawa działalności gospodarczej przygotował resort gospodarki, który w ten sposób chce zwiększyć uprawnienia przedsiębiorców i zapewnić bardziej partnerskie relacje biznesu z administracją. Jak podkreśla Centrum Informacyjne Rządu w projekcie ustawy przyjęto dwa fundamentalne założenia. Po pierwsze – przedsiębiorca w ramach wykonywanej działalności gospodarczej może podejmować wszelkie działania, o ile nie są sprzeczne z prawem. Po drugie – w przypadku różnych wykładni przepisów prawa organ administracji publicznej przyjmuje wykładnię korzystną dla właścicieli firm. Tym samym w obszarach nieuregulowanych przepisami przedsiębiorca będzie mógł podjąć wszelkie niezabronione przez prawo działania, szczególnie te zmierzające do zabezpieczenia swego interesu gospodarczego.

Czy przedsiębiorcom będzie łatwiej?

Według CIR administracja ma "przyjaźnie" interpretować przepisy. W przypadku wątpliwości (także tych wynikających z wielu możliwych wykładni) organy administracji powinny rozstrzygać sprawy w sposób, który nie pogorszy sytuacji firmy. Dotyczyć to będzie szczególnie postępowań, w których na przedsiębiorcę ma być nałożony obowiązek, odebrane uprawnienie lub wymierzona kara. Zgodnie z zasadą wolności takie ograniczenia powinny mieć charakter wyjątkowy, a ich zakres możliwie wąski. W myśl projektu organy administracji będą także zobowiązane do podjęcia korzystnej dla przedsiębiorcy decyzji w sytuacji, gdy –  mimo przeprowadzenia wszelkich możliwych dowodów – wciąż występować będą wątpliwości dotyczące stanu faktycznego. Wówczas – jak podało CIR – te niedające się usunąć wątpliwości będą rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy.

Kolejną proponowaną w ustawie zmianą ma być zasada proporcjonalności. Zgodnie z nią urzędnicy będą zobowiązani do podejmowania takich faktycznych działań, które są niezbędne do osiągnięcia celu, "poprzez rozsądne wyważenie słusznego interesu przedsiębiorcy i interesu publicznego".  Prowadzone czynności przede wszystkim nie mogą być "nadmiernie uciążliwe".

Wydłużenie okresu możliwości zawieszenia działalności gospodarczej

Z kolei przedsiębiorcy mają – według projektu – kierować się zasadami uczciwej konkurencji,  poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów. Projekt zakłada też m.in. wydłużenie możliwości zawieszenia działalności gospodarczej do 36 miesięcy, wprowadzenie reguły, zgodnie z którą organ administracji publicznej będzie zobowiązany do wyznaczania przedsiębiorcy realnych i wystarczających terminów na dokonanie określonej czynności a także wprowadzenie do postępowań administracyjnych, na wniosek przedsiębiorcy, mediacji prowadzonej przez niezależnego mediatora. Mediacja, w której będą mogli uczestniczyć organ administracji publicznej i strona postępowania, miałaby być dobrowolna a jej zadaniem byłoby przyczynienie się do szybszego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego w sprawie, co w może znacząco skrócić czas jej realizacji. Wybór mediatora będzie wymagać zgody wszystkich stron postępowania i organu administracji publicznej. Mediacja będzie prowadzona z zachowaniem zasad poufności a koszty związane z udziałem mediatora będą ponosić uczestnicy spotkania mediacyjnego (strona albo organ) w równym stopniu.

Oprócz tego MG chce zobowiązania organów administracji — z mocy przepisu ustawy — do planowania i przeprowadzania kontroli po uprzedniej analizie prawdopodobieństwa naruszenia prawa, dzięki czemu ma nastąpić racjonalizacja działań organów kontroli. Proponuje się ponadto: przeprowadzanie wspólnych kontroli za zgodą lub na wniosek przedsiębiorcy i przeprowadzanie kontroli dokumentów w miejscu ich przechowywania.

W ocenie Centrum Informacyjnego Rządu Prawo o działalności gospodarczej "wypełnia deklarację złożoną przez premier Ewę Kopacz w exposé". Jak zapewnił PAP wicepremier minister gospodarki Janusz Piechociński, zarówno on jak i premier Ewa Kopacz są zdeterminowani, by przyjąć ustawę do końca kadencji.