Zmiany w regulacji nowej żywności – czego możemy się spodziewać?

Parlament Europejski i Komisja Europejska doszły do porozumienia w sprawie rozporządzenia o łatwiejszym wprowadzeniu innowacyjnej żywności na rynek UE. Co to oznacza dla milionów konsumentów?

Nowa żywność to taka, która nie była spożywana na terenie państw UE na szeroką skalę przed majem 1997r. (data wejścia w życia pierwszej regulacji w tym zakresie – rozporządzenia nr 258/97 dotyczącego nowej żywności i nowych składników żywności).  Wgłębiając się w tę tematykę bardziej –  pod tym terminem może kryć się jedzenie nowo opracowane, bądź innowacyjne lub też wyprodukowane dzięki nowych technologiom (np. poddane obróbce termicznej produkty mleczne) czy  procesom produkcyjnym (np. sok owocowy uzyskany przy użyciu wysokiego ciśnienia).  Inna definicja mówi, że jest to żywność tradycyjnie spożywana poza Unią Europejską (np. nasiona szałwii hiszpańskiej – tzw. chia). Jednymi z najnowszych przykładów tego typu produktów są olej z nawrotu polnego i białko rzepakowe, które ostatnio określono mianem nowej żywności. Warto podkreślić, że do tej pory dopuszczono do stosowania ok. 90 rodzajów tego typu jedzenia.

Po co nam nowe regulacje?

Aktualne zmiany w przepisach dotyczących nowej żywności są spowodowane przede wszystkim tym, że od dnia wejścia w życie rozporządzenia nr 258/97 wiedza naukowa i możliwości technologiczne bardzo się zmieniły i rozwinęły.  To pociąga za sobą wymóg modernizacji prawa UE po to, aby skrócić czas trwania rozpatrywania wniosków o zezwolenie na nową żywność, który obecnie wynosi średnio ponad 3 lata (w latach 1997-2014 na terenie UE  złożono około 170 wniosków w tej sprawie).  Co więcej, Komisja zaproponowała zmiany już w 2008 r. Wówczas jednak nie udało się osiągnąć porozumienia między Radą a Parlamentem Europejskim. Za sprawą nowych zasad i przepisów konsumenci otrzymają możliwość korzystania z powiększonego wyboru produktów, a europejski sektor rolno-spożywczy, który obecnie na tle Europy zajmuje drugie miejsce jeśli chodzi o liczbę miejsc pracy – zyska warunki bardziej sprzyjające rozwojowi i innowacjom.

Jakie jeszcze zmiany wprowadzają przepisy?

Zaktualizowane rozporządzenie umożliwia szybsze wprowadzanie na rynek bezpiecznej i innowacyjnej żywności oraz likwiduje bariery w handlu. Nowe przepisy ustanawiają także scentralizowany system przyznawania zezwoleń na nową żywność, który da większą pewność prawa przedsiębiorstwom ubiegającym się o takie zezwolenia oraz przyspieszy procedurę ich udzielania. EFSA, czyli Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności będzie dokonywać naukowej oceny ryzyka w stosunku do nowej żywności zgłoszonej we wniosku o zezwolenie, a zadaniem Komisji ma być zarządzanie dokumentacją wnioskodawców i proponowanie udzielania zezwolenia na nową żywność, która zostanie uznana za bezpieczną.  W rozporządzeniu zawarto również wpisy odnoszące się  do ochrony danych.  

Mówią one, że w ciągu pięciu lat od wydania zezwolenia na nową żywność nie będzie można wykorzystywać związanych z nią nowo uzyskanych dowodów naukowych i zastrzeżonych danych w celach uzasadnienia innego wniosku.  Nowa żywność będzie dopuszczona do stosowania w UE tylko wtedy, gdy nie stworzy ryzyka dla zdrowia publicznego oraz gdy spożycie tego typu jedzenia zamiast podobnych produktów spożywczych nie jest niekorzystne pod względem żywieniowym i nie wprowadza nikogo w błąd.  Warto podkreślić, że nowa żywność podlega ogólnym wymaganiom dotyczącym etykietowania określonym w rozporządzeniu (WE) nr 1169/2011. Do jej etykietowania mogą mieć zastosowanie także dodatkowe wymagania w celu zapewnienia konsumentom odpowiednich wiadomości,  jak np. ostrzeżeń, iż dany rodzaj nowej żywności nie jest zalecany dla pewnych grup o szczególnych wymogach żywieniowych.

W następstwie porozumienia Parlament Europejski i Rada muszą formalnie przyjąć nowe rozporządzenie, po czym zostanie ono opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Nowe przepisy będą stosowane po upływie dwóch lat po wejściu w życie nowego rozporządzenia, a zatem ich stosowanie rozpocznie się najprawdopodobniej z końcem 2017 roku.