Czy sprzedaż alkoholu przez internet jest legalna?

Przepisy prawne dotyczące sprzedaży alkoholu

Na wstępie warto zaznaczyć, że regulacje prawne dotyczące sprzedaży napojów wyskokowych nie odnoszą się wprost do działalności internetowej. Trudno się temu dziwić – obowiązująca ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi została uchwalona 26 października 1982 roku, kiedy nikt nawet nie przypuszczał, że za jakiś czas 84% Polaków będzie miało dostęp do sieci (dane GUS z 2018 roku), zaś 45% będzie wykorzystywało ją do robienia zakupów.

Zgodnie z ustawą sprzedaż alkoholu jest możliwa wyłącznie po uzyskaniu specjalnego zezwolenia, do którego wydania uprawnieni są wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Aktualnie możemy się spotkać z trzema rodzajami koncesji, zależącymi od zawartości procentowej alkoholu w danym produkcie:

• na napoje do 4,5% zawartości alkoholu oraz na piwo,

• od 4,5% do 18% zawartości alkoholu (z wyłączeniem piwa),

• powyżej 18% zawartości alkoholu.

Wydawane koncesje zawierają takie informacje jak rodzaj zezwolenia, przedmiot działalności gospodarczej, adres punktu sprzedaży, dane przedsiębiorcy, numer w rejestrze przedsiębiorców lub ewidencji działalności gospodarczej oraz adres magazynu dystrybucyjnego. Możliwość sprzedaży alkoholu jest ściśle związana z miejscem dokonywania transakcji. Zgodnie z przepisami istnieje zamknięty katalog miejsc, które mogą otrzymać koncesję na sprzedaż detaliczną napojów zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa). Należą do nich:

• sklepy branżowe ze sprzedażą napojów alkoholowych,

• wydzielone stoiska znajdujące się w samoobsługowych placówkach handlowych o powierzchni sprzedażowej powyżej 200 m2,

• pozostałe placówki samoobsługowe oraz inne placówki handlowe, w których prowadzona jest bezpośrednia sprzedaż napojów alkoholowych,

• producenci (np. winnice, które sprzedają własne wyroby).

Sprzedaż alkoholu przez internet – legalna czy jednak nie?

Właściciele sklepów internetowych mających w swoim asortymencie napoje alkoholowe często powołują się na niejednoznaczność przepisów, które w żadnym miejscu nie odnoszą się bezpośrednio do sprzedaży takich wyrobów za pośrednictwem sieci. Ich zdaniem jeśli jakaś czynność nie jest wprost zakazana – należy traktować ją jako dozwoloną. Dodatkowo czynią rozróżnienie pomiędzy miejscem wykonania umowy a miejscem jej zawarcia, czyli sprzedaży. W tego rodzaju przypadkach ma nim być sklep stacjonarny, z którego wysyłany jest towar.

Jednak jak nietrudno się domyślić, urzędnicy rzadko są tak liberalni w swoich interpretacjach prawa. W ich opinii zakaz sprzedaży alkoholu obowiązuje, choć został wyrażony w sposób pośredni. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 kwietnia 2011 roku (sygn. II GSK 431/10) otrzymanie koncesji na sprzedaż alkoholu w internecie nie jest możliwe, ponieważ jest ona przypisana do konkretnej lokalizacji (za którą trudno uznać sieć internetową). Ponadto w uzasadnieniu możemy przeczytać, że celem ustawy jest ograniczenie dostępności alkoholu (co nie daje podstaw do traktowania jej zapisów rozszerzająco), zaś dystrybucja za pośrednictwem sklepu internetowego nie pozwala na sprawdzenie trzeźwości oraz pełnoletniości kupującego.

Podsumowując: nawet jeśli sklep stacjonarny, który prowadzi również sprzedaż internetową, posiada koncesję na sprzedaż detaliczną alkoholu przeznaczonego do spożycia poza miejscem sprzedaży, to obowiązuje ona wyłącznie w ściśle określonej lokalizacji (czyli na terenie sklepu). W przypadku złożenia zamówienia za pośrednictwem sieci miejsce wydania towaru (czyli adres dostawy) jest jednocześnie miejscem przeniesienia własności. Oznacza to, że alkohol staje się dostępny w nieograniczonej liczbie miejsc, co jest niezgodne z zasadami wydawania koncesji.

Czego nie wolno robić sprzedawcom? Nieuczciwe praktyki handlowe Dorota Kraskowska

Jeżeli szukasz wsparcia prawnego swojego e-biznesu

zapoznaj się z bogatymi pakietami usług jakie mogą sprostać Twoim oczekiwaniom

Sprawdź szczegóły

Czy zatem wszystkie sklepy sprzedające alkohol przez internet muszą obawiać się konsekwencji?

W świetle powyższych argumentów należy uznać, że jedyną legalną formą sprzedaży napojów alkoholowych w sieci jest zarezerwowanie produktu on-line i następnie fizyczne zakupienie alkoholu w sklepie stacjonarnym danego sprzedawcy.  W ten sposób umowa sprzedaży dokonuje się nie za pośrednictwem Internetu, ale już stacjonarnie, w sklepie który posiada koncesję.

Oczywiście wielu sprzedawców wciąż powołuje się na niejednoznaczność przepisów i oferuje dostawę alkoholu pod dowolny adres, uznając taką działalność za dozwoloną. Takie postępowanie wiąże się jednak ze sporym ryzykiem – uznanie, że warunki zezwolenia zostały naruszone, może doprowadzić nawet do jego cofnięcia. 

W tym miejscu warto wspomnieć, że w ostatnim czasie zapadło kilka bardziej liberalnych wyroków w podobnych sprawach, jednak na chwilę obecną żaden z nich nie jest jeszcze prawomocny. Dla własnego bezpieczeństwa należy więc ograniczyć się do sprzedaży alkoholu wyłącznie w miejscach przypisanych do koncesji.