Od 17 września 2019 kary za naruszanie zakazu geoblokowania

W wyniku znowelizowanej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów UOKiK otrzymał nowe uprawnienia — będzie odpowiadał za egzekwowanie przepisów dotyczących geoblokowania oraz w uzasadnionych sytuacjach zyska dostęp do tajemnicy skarbowej i w większym stopniu do bankowej.  Zmiany wchodzą w życie 17 września. 

Zmiany w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów są efektem dostosowania prawa krajowego do unijnego po wejściu w życie zakazu geoblokowania.  Za egzekwowanie przepisów i nakładanie kar za ich łamanie będzie odpowiadał UOKiK 

Z kolei dostęp do tajemnicy skarbowej i w większym niż dotąd stopniu — do tajemnicy bankowej ma uczynić działania Urzędu bardziej skutecznymi, na czym mają zyskać konsumenci, przedsiębiorcy i rolnicy. 

Zakaz geoblokowania

Unijne rozporządzenie w sprawie nieuzasadnionego blokowania geograficznego obowiązuje od 3 grudnia 2018 roku i zakazuje firmom stosowanie barier oraz ograniczeń wobec klientów ze względu na miejsce zamieszkania. Przedsiębiorca/sprzedawca nie może dyskryminować klientów z powodu ich przynależności państwowej, miejsca zamieszkania lub prowadzenia działalności gospodarczej. Klienci mają mieć równy dostęp do oferty niezależnie od kraju, z którego robią zakupy (należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Zakaz geoblokowania nie pozwala sprzedawcy na odmowę sprzedaży towaru do innego kraju czy odrzucenie karty płatniczej. 

Zakaz geoblokowania – co właściwie oznacza dla polskiego przedsiębiorcy? Anna Stępniewska

Znowelizowana Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów  dostosowuje polskie prawo do unijnego i uściśla, że za egzekwowanie przepisów, prowadzenie postępowań i nakładanie kar odpowiada w Polsce UOKiK. 

UOKiK będzie interweniować w następujących sytuacjach:

• W relacji przedsiębiorca — konsument w sprawie naruszania zbiorowych interesów konsumentów. Przykład: polski sklep internetowy automatycznie przekierowuje klientów z innych krajów na strony z ofertami w ich językach, różniące się od oferty polskiej. Jeśli sklep internetowy z innego kraju Unii Europejskiej blokuje polskich klientów, UOKiK może zgłaszać interwencje w Consumer Protection Cooperation (CPC). 

• W relacji przedsiębiorca — przedsiębiorca UOKiK może wszcząć postępowanie antymonopolowe, gdy powstanie podejrzenie, że geoblokowanie ogranicza konkurencję. 

W obu przypadkach UOKiK może nakładać kary finansowe do 10 proc. obrotów przedsiębiorcy z poprzedniego roku. W sytuacji odszkodowań w indywidualnych sprawach konsumentów właściwe do rozstrzygania sporów będą sądy powszechne.

Konsumenci dyskryminowani przez zagraniczne sklepy mogą zgłaszać się po pomoc do działających przy UOKiK Punktów Kontaktowych ds. ADR/ODR.

W transgranicznych sporach indywidualnych pomaga również Europejskie Centrum Konsumenckie. Pomoc centrum jest bezpłatna.

Dostęp do tajemnicy skarbowej i bankowej dla UOKiK

Prezes UOKiK zyska dostęp do tajemnicy skarbowej. Będzie mógł korzystać z tego uprawnienia w uzasadnionych sytuacjach, np. podczas postępowań z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów oraz nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej. Ułatwi to szacowanie i nakładanie kar za naruszenia.

- Problem pojawia się, gdy przedsiębiorca nie odbiera korespondencji od UOKIK, nie odpowiada na nasze wezwania, nie przekazuje danych o wysokości obrotu. Zdarza się, że musimy weryfikować złożone informacje np. w urzędzie skarbowym, przy czym często dane te są objęte tajemnicą skarbową – mówi Marek Niechciał, prezes UOKiK. – Nowe przepisy mogą być pomocne także, aby ustalić, czy przedsiębiorca aktualnie prowadzi działalność gospodarczą, w procesie egzekucji kary oraz przy postępowaniach dotyczących tzw. piramid finansowych. W tym ostatnim przypadku dokumenty uzyskane od organów podatkowych mogą pozwolić ustalić, czy finansowanie wynagrodzenia, jakie konsument może otrzymać, jest uzależnione od świadczeń wpłaconych przez kolejnych uczestników systemu.

Nowelizacja rozszerza też uprawnienia prezesa UOKiK do korzystania z tajemnicy bankowej. Miał już do niej dostęp przy postępowaniach dotyczących ochrony konsumentów i konkurencji oraz pomocy publicznej. Po zmianach obejmie także sprawy z zakresu nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej (ważne dla rolników). Analiza danych uzyskanych z banków pomoże ustalić, czy między dostawcą produktów rolnych a przetwórcą lub sklepem istnieje stosunek przewagi kontraktowej, czyli znaczna dysproporcja majątkowa.  

Poprawi się również współpraca między UOKiK a Komisją Nadzoru Finansowego. Urząd będzie mógł się z nią dzielić informacjami uzyskanymi podczas postępowań. Pozwoli to skuteczniej walczyć z łamaniem prawa przez firmy z branży finansowej.

Na podstawie komunikatu UOKiK