Przeszukania UOKiK. Na co powinien przygotować się przedsiębiorca?

Część 1

Podstawa prawna przeszukania UOKiK

Prezes UOKiK ma uprawnienia do prowadzenia przeszukań u przedsiębiorcy w miejscu wykonywania działalności gospodarczej w związku z podejrzeniem naruszeń reguł konkurencji określonych w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów (UOKK) oraz Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Naruszeniem reguł konkurencji może być np. zawieranie różnego rodzaju antykonkurencyjnych porozumień (np. zmowy cenowe, rynkowe, przetargowe) oraz nadużywanie dominującej pozycji rynkowej. 

Przeszukania służą znalezieniu informacji stanowiących dowód w sprawach dotyczących naruszeń reguł konkurencji.

Kto udziela zgody na przeszukanie u przedsiębiorcy?

Podstawą przeszukania może być wyłącznie zgoda Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zwanego popularnie sądem antymonopolowym, będącym odrębną jednostką Sądu Okręgowego w Warszawie. Sąd udziela zgody na przeprowadzenie przeszukania na wniosek Prezesa UOKiK. 

Upoważnienie do przeprowadzenia przeszukania (które wystawia Prezes UOKiK) powinno zawierać następujące informacje:

Jeżeli szukasz wsparcia prawnego swojego e-biznesu

zapoznaj się z bogatymi pakietami usług jakie mogą sprostać Twoim oczekiwaniom

Sprawdź szczegóły

• data i miejsce wystawienia upoważnienia,

• nazwa organu prowadzącego przeszukanie,

• nazwa przedsiębiorcy, u którego będzie prowadzone przeszukanie,

• podstawa prawna prowadzonego przeszukanie,

• zakres działalności gospodarczej, której będzie dotyczyć przeszukanie,

• okres, którego będzie dotyczyć przeszukanie,

• dane osobowe pracowników UOKiK prowadzących postępowanie (imię i nazwisko, stanowisko służbowe, numer legitymacji służbowej),

• data rozpoczęcia czynności i zakończenie postępowania,

• podpis osoby udzielającej upoważnienia do przeszukania,

• pouczenie na temat praw i obowiązków przeszukiwanego przedsiębiorcy.

Kto jest uprawniony do prowadzenia przeszukań u przedsiębiorcy?

Przeszukania mogą prowadzić nie tylko uprawnieni pracownicy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Czynności na polecenie UOKiK mogą wykonywać również funkcjonariusze policji i innych organów państwowych. Wśród osób uprawnionych mogą znaleźć się także — w zależności od zasięgu sprawy — pracownicy innych organów ochrony konkurencji działających na terenie Unii Europejskiej, a także tzw. eksperci w sprawie — specjaliści posiadający wiedzę w danej dziedzinie, którzy mogą uczynić przeszukanie skuteczniejszym. 

W upoważnieniu do przeprowadzenia przeszukania muszą znaleźć się imiona i nazwiska nie tylko pracowników UOKiK, ale wszystkich pozostałych specjalistów i ekspertów biorących udział w postępowaniu. Obowiązek ten nie dotyczy funkcjonariuszy policji i organów kontroli państwowej — te osoby legitymują się dopiero w miejscu przeszukania.

Rozpoczęcie przeszukania

Osoby uprawnione do prowadzenia przeszukań po wejściu do siedziby przedsiębiorcy mają obowiązek doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia przeszukania oraz wylegitymowania się, a eksperci i osoby posiadający wiadomości specjalne — okazania dokumentu stwierdzającego tożsamość. W kolejnym etapie informują o celu przeszukania. Co istotne, brak prawnika przedsiębiorcy w miejscu przeszukania nie wstrzymuje czynności postępowania. Prowadzący przeszukania udzielają przedsiębiorcy informacji jedynie na temat prowadzonego postępowania.

Rozpoczęcie przeszukania może nastąpić również pod nieobecność przedsiębiorcy. Odbywa się ono na podstawie okazania zastępczego — w takiej sytuacji upoważnienie do przeprowadzenia przeszukania okazywane jest innemu pracownikowi zatrudnionemu u danego przedsiębiorcy (lub świadkowi). 

Jeśli do rozpoczęcia przeszukania dojdzie na podstawie okazania zastępczego, prowadzący postępowanie mają obowiązek dostarczyć przedsiębiorcy upoważnienie nie później niż trzeciego dnia od rozpoczęcia czynności (np. za pośrednictwem poczty lub za pokwitowaniem osoby upoważnionej do odbioru korespondencji w firmie).

Polityka prywatności to ważny dokument

zobacz dlaczego i jak możemy pomóc

Sprawdź szczegóły

Uprawnienia przeszukujących

Pracownicy UOKiK w ramach gromadzenia materiału dowodowego mają prawo do wykonywania w trakcie przeszukania następujących czynności:

• wstępu na teren, do budynków, pomieszczeń, środków transportu należących do przeszukiwanego przedsiębiorcy,

• dostępu do informacji, dokumentów, informatycznych nośników, korespondencji, notatek służbowych mających znaczenie w prowadzonej sprawie,

• sporządzania kopii lub wydruków dokumentów,

• żądania od przeszukiwanego przedsiębiorcy (lub osoby przez niego upoważnionej) udzielania ustnych wyjaśnień dotyczących sprawy (udokumentowanych w protokole lub nagrywanych),

• żądanie od przeszukiwanego przedsiębiorcy (lub osoby przez niego upoważnionej) do wydania innych przedmiotów mogących stanowić dowód w sprawie.

Przedsiębiorca, u którego prowadzone jest postępowanie nie ma obowiązku uczestniczyć osobiście w czynnościach przeszukania, ale ma to tego prawo. 

Utrudnianie lub uniemożliwianie pracownikom UOKiK prowadzenia przeszukania może być podstawą do nałożenia na przedsiębiorcę kary pieniężnej. 

W 2 części napiszemy, ile wynoszą kary pieniężne za utrudnianie przeprowadzenia przeszukania, jakie dowody mogą zabezpieczyć w toku prowadzonego postępowania pracownicy UOKiK, jakie prawa ma przedsiębiorca, u którego prowadzone jest przeszukanie oraz jakie przeszukania zlecane są policji.

Na podstawie materiału UOKiK

Przeszukania UOKiK. Na co powinien przygotować się przedsiębiorca? 2 część Dorota Kraskowska