Dyrektywa Omnibus, czyli rewolucja w ochronie praw konsumenta

Prace nad projektem — na jakim etapie?

Ustawa o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw realizująca przepisy prawa Unii Europejskiej tzn. Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającą dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta (Dz. Urz. UE L 328 z 18.12.2019, str. 7) nadal jest na etapie projektu. 

Obecnie spływają pytania i opinie w ramach konsultacji społecznych.

Rewolucja cenowa e-sklepów. Nowe zasady i sankcje. Dyrektywa OmnibusMonika Świetlińska

Głos w sprawie tzw. Dyrektywy Omnibus zabrały m.in.:

• Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego,
• spółka HTL Strefa,
• Związek Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska,
• Izba Gospodarki Elektronicznej,
• Izba POLMED,
• Koalicja Na Pomoc Niesamodzielnym,
• Konfederacja Lewiatan,
• Małopolski Sejmik Organizacji Osób Niepełnosprawnych,
• Ogólna Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetu Trzeciego Wieku,
• PGNIG,
• Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji,
• Polska Izba Komunikacji Elektronicznej,
• Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji,
• Pracodawcy RP,
• Polski Związek Instytucji Pożyczkowych,
• SKOK — Kasa Krajowa Stowarzyszenie Aquila,
• UOKiK
• Związek Banków Polskich.

Ostatni z podmiotów swoje uwagi przekazał 12 grudnia, czyli dwa tygodnie po terminie, kiedy nowe przepisy miały zostać przyjęte i opublikowane. 

Nowy rodzaj działania wprowadzającego w błąd konsumentów według Dyrektywy OmnibusMonika Świetlińska

Tymczasem 16 grudnia przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opublikowane zostało stanowisko do uwag zgłoszonych do projektu ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw. W dalszej kolejności odbędzie się konferencja z udziałem podmiotów publicznych, opiniowanie, następnie projektów przyjrzą się ministrowie, komitety, komisja prawnicza, później dopiero projekt zostanie skierowany do Sejmu. 

Zgodnie z art. 7 Dyrektywy Omnibus Państwa członkowskie miały obowiązek przyjąć i opublikować przepisy niezbędne do wykonania tej dyrektywy do 28 listopada. Jej stosowanie rozpocznie się 28 maja 2022 roku. 

Czym w ogóle jest Dyrektywa Omnibus?

Już 3 lata temu Komisja Europejska podczas przeglądu obowiązujących regulacji podjęła decyzję o wprowadzeniu zmian, które mogłyby sprawniej egzekwować i unowocześnić przepisy UE dotyczące ochrony konsumenta. 

Nowe rozwiązania mają w znacznym stopniu wpłynąć na relacje gospodarcze między przedsiębiorcami a konsumentami oraz bardziej odpowiadać na dzisiejsze problemy, chociażby z rozwojem handlu elektronicznego.

Co ma zmienić wdrożenie tej dyrektywy?

Cztery podstawowe cele to: 

1. sprecyzować konsumentom internetowych platform handlowych zasady korzystania,

2. rozszerzyć ochronę konsumentów usług cyfrowych z uwzględnieniem usług świadczonych bez uiszczania płatności pieniężnej,

3. usunąć niektóre obowiązki informacyjne ciążące na przedsiębiorcach

4. uściślić regulacje odnoszące się do wprowadzających w błąd działań marketingowych na temat produktów podwójnej jakości.

Nowe prawo dla dla e-commerce. Za niedostosowanie się kara do 10 proc. obrotuMonika Świetlińska

Najważniejsza ze zmian dotyczy zobowiązania przedsiębiorców do prezentowania obok informacji o obniżonej cenie również informacji o najniższej cenie towaru lub usługi, jaka obowiązywała w ciągu 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Odnosi się to również do reklamy towaru czy usługi. A to po to, by przeciwdziałać wprowadzaniu w błąd kupujących polegającemu na sztucznie zawyżonych cen jako cen obowiązujących przed obniżką. W konsekwencji takie działanie pozorne kreuje promocje oraz fałszywe wyprzedaże. Dość często konsumenci zgłaszają do UOKiK takie praktyki, w szczególności końcówką roku, kiedy mamy akcje typu Black Friday, Cyber Monday, Black Weekend czy tuż przed świętami Bożego Narodzenia.

Jeśli Dyrektywa wejdzie w życie, będzie obowiązywał nowy sposób ustalania cen towarów, które szybko się psują lub mają krótki termin przydatności. Dotyczyć to będzie także produktów w obrocie krócej niż 30 dni. Przedsiębiorca w ich przypadku uwidoczni obok informacji o obniżonej cenie, informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki.

Dyrektywa uderzy w e-commerce

Dlaczego? Zmiany mają zwiększyć transparentność na rynku. Jego zasady mają być dla wszystkich przejrzyste,  jasne, co za tym idzie na przedsiębiorcach będą spoczywały nowe obowiązki. 

Platformy, w tym e-sklepy, będą musiały prezentować jasne zasady umiejscawiania produktów lub usług. W jaki sposób? Prezentując główne parametry decydujące o widoczności produktów przedstawianych konsumentowi w wyniku wyszukiwania. W ten sposób konsumenci będą mieć szansę zrozumienia mechanizmów pozycjonowania wyników  sieci.

Ponadto sprzedawcy będą zobowiązani do informowania konsumentów o indywidualnym dostosowaniu ceny. Dziś przedsiębiorcy mogą indywidualnie dostosowywać cenę swoich ofert do konkretnych konsumentów lub różnych ich kategorii. Ważne jest też to, że konsumenci nie zawsze mają wiedzę w tym temacie, tymczasem indywidualnie dostosowana oferta może być dla nich i korzystna, i niekorzystna. Dyrektywa zobowiąże przedsiębiorcę do poinformowania konsumenta o indywidualnym dostosowaniu ceny w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji.

Kary za naruszenie przepisów

Zgodnie z projektem w przypadku, kiedy zostaną stwierdzone naruszenia przepisów, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną do 20 tys. zł. W przypadku trzykrotnych zaniedbań w ciągu 12 miesięcy od pierwszego naruszenia – do wysokości 40 tys. zł. 

Nowa czarna lista nieuczciwych praktyk rynkowych. Od 28 majaMonika Świetlińska

Z kolei w niektórych przypadkach nieprawidłowe poinformowanie o obniżkach cen będzie stanowiło nieuczciwą praktykę rynkową, która będzie naruszać zbiorowe interesy konsumentów. a to będzie zagrożone karą pieniężną do 10% rocznego obrotu przedsiębiorcy.