Komisja Europejska chce zmiany dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za produkt

W ciągu ostatnich dziesięcioleci sposoby wytwarzania, dystrybucji i obsługi produktów znacznie się zmieniły. Przepisy, choć oczywiście są aktualizowane, nie nadążają za tymi zmianami. Pewne definicje i pojęcia stosowane w prawie europejskim są przestarzałe. Komisja Europejska widzi również wady dyrektywy dotyczące odpowiedzialności, jeśli chodzi o ciężar udowodnienia przez kupującego, że dany produkt jest niezgodny z tym, co przedstawiał np. sklep.

Komisja Europejska chce zmiany dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za produkt
Monika Świetlińska 14 października 2022

Prawo do poprawki

Końcówką września 2022 Komisja Europejska w następstwie propozycji stworzenia przepisów dotyczących odpowiedzialności w szczególności w odniesieniu do produktów i usług wykorzystujących sztuczną inteligencję opublikowała wniosek dotyczący przeglądu dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za produkt. Jak zaznacza, przepisy muszą być dostosowane do transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz globalnych łańcuchów wartości.

- Dyrektywa w sprawie odpowiedzialności za produkty stanowi podstawę funkcjonowania rynku wewnętrznego od czterech dekad. Dzięki przedstawionemu wnioskowi będzie ona przystosowana do reagowania na wyzwania nadchodzących dziesięcioleci. Nowe przepisy będą odzwierciedlać globalne łańcuchy wartości, wspierać innowacje i zaufanie konsumentów oraz zapewniać większą pewność prawa przedsiębiorstwom zaangażowanym w transformację ekologiczną i cyfrową - zaznacza komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton.

Jak podaje Komisja Europejska, w zmienionej dyrektywie unowocześniono i wzmocniono obecne ugruntowane przepisy, oparte na odpowiedzialności na zasadzie ryzyka producentów, dotyczące:

  • odszkodowań za uszczerbek na zdrowiu, 
  • szkody majątkowe 
  • utratę danych spowodowane przez niebezpieczne produkty, 

od krzeseł ogrodowych po zaawansowane maszyny. 

Równe prawo dla przedsiębiorców i kupujących

Dyrektywa ma zapewnić sprawiedliwe i przewidywalne przepisy zarówno dla przedsiębiorstw i konsumentów. KE chce to osiągnąć przez:

Szkolenia dla sprzedawców. Dlaczego są tak ważne?Szkolenia dla sprzedawców. Dlaczego są tak ważne?Monika Świetlińska

Jeżeli szukasz wsparcia prawnego swojego e-biznesu

zapoznaj się z bogatymi pakietami usług jakie mogą sprostać Twoim oczekiwaniom

  • unowocześnienie przepisów dotyczących odpowiedzialności w odniesieniu do modeli biznesowych gospodarki o obiegu zamkniętym: poprzez zapewnienie przejrzystych i sprawiedliwych przepisów dotyczących odpowiedzialności dla przedsiębiorstw, które znacząco modyfikują produkty,
  • unowocześnienie przepisów dotyczących odpowiedzialności w odniesieniu do produktów w erze cyfrowej: poprzez zapewnienie możliwości uzyskania odszkodowania za szkody w przypadku gdy produkty, takie jak roboty, drony lub systemy inteligentnego domu stały się niebezpieczne z powodu aktualizacji oprogramowania, sztucznej inteligencji lub usług cyfrowych, które są potrzebne do obsługi produktu, a także gdy producenci nie eliminują zagrożeń dla cyberbezpieczeństwa,
  • stworzenie bardziej wyrównanych warunków działania dla producentów z UE i spoza UE: gdy konsumenci doznają uszczerbku wskutek korzystania z niebezpiecznych produktów przywożonych spoza UE, będą mogli zwrócić się do importera lub unijnego przedstawiciela producenta o odszkodowanie,
  • traktowanie konsumentów na równi z producentami: poprzez nałożenie na producentów wymogu ujawniania dowodów, wprowadzenie większej elastyczności w zakresie ograniczeń czasowych na wnoszenie roszczeń oraz zmniejszenie ciężaru dowodu spoczywającego na ofiarach w złożonych sprawach, takich jak sprawy dotyczące produktów farmaceutycznych lub sztucznej inteligencji.

Poszkodowani z łatwiejszym dostępem do odwołań

Komisja Europejska informuje, że celem dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za sztuczną inteligencję jest ustanowienie jednolitych przepisów dotyczących dostępu do informacji i zmniejszenia ciężaru dowodu w odniesieniu do szkód spowodowanych przez systemy sztucznej inteligencji, ustanowienie szerszej ochrony ofiar (zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorstw) oraz wspieranie sektora sztucznej inteligencji poprzez zwiększenie gwarancji. 

Ujednolici ona niektóre przepisy dotyczące roszczeń wykraczających poza zakres dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za produkty, w przypadkach, w których szkoda została spowodowana niewłaściwym zachowaniem. Obejmuje to na przykład naruszenie prywatności lub szkody spowodowane kwestiami bezpieczeństwa. 

Nowe przepisy ułatwią na przykład uzyskanie odszkodowania w przypadku gdy kandydat doświadczył dyskryminacji w procesie rekrutacji prowadzonym z wykorzystaniem technologii sztucznej inteligencji.

Łatwiejszy proces prawny

W dyrektywie uproszczono proces prawny dla ofiar, w przypadku gdy chodzi o udowodnienie, że wina danej osoby doprowadziła do powstania szkody, poprzez wprowadzenie dwóch głównych elementów: po pierwsze, w okolicznościach, w których stwierdzono istotną winę, a związek przyczynowy z funkcjonowaniem sztucznej inteligencji wydaje się być racjonalnie prawdopodobny, tzw. „domniemanie związku przyczynowego” pozwoli wyeliminować trudności, z jakimi borykają się ofiary, gdy muszą szczegółowo wyjaśnić, w jaki sposób szkoda została spowodowana przez konkretną winę lub zaniechanie, co może być szczególnie trudne, gdy starają się zrozumieć złożone systemy sztucznej inteligencji i korzystać z nich. 

Nowe przepisy dla e-commerce od 2023 roku. Na jakie zmiany musisz się przygotować?Nowe przepisy dla e-commerce od 2023 roku. Na jakie zmiany musisz się przygotować?Monika Świetlińska

Po drugie ofiary będą miały do dyspozycji więcej narzędzi do dochodzenia prawnego zadośćuczynienia poprzez wprowadzenie prawa dostępu do dowodów od przedsiębiorstw i dostawców w przypadkach, w których dotyczy to sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka.

Nowe przepisy zapewniają równowagę między ochroną konsumentów a wspieraniem innowacji, ponieważ eliminują dodatkowe bariery dla ofiar w dostępie do odszkodowania, a jednocześnie ustanawiają gwarancje dla sektora sztucznej inteligencji przez wprowadzenie, na przykład, prawa do walki z roszczeniem dotyczącym odpowiedzialności opartym na domniemaniu związku przyczynowego.

- Chcemy, aby technologie sztucznej inteligencji rozwijały się w UE. Aby tak się stało, ludzie muszą mieć zaufanie do innowacji cyfrowych. Dzięki przedstawionemu dziś wnioskowi w sprawie odpowiedzialności cywilnej za sztuczną inteligencję dajemy konsumentom narzędzia do dochodzenia odszkodowań w przypadku szkód spowodowanych przez sztuczną inteligencję, aby mieli taki sam poziom ochrony jak w przypadku tradycyjnych technologii, a także zapewniamy pewność prawa dla naszego rynku wewnętrznego — mówi wiceprzewodnicząca do spraw wartości i przejrzystości Věra Jourová.

Przypomnijmy, że obowiązujące obecnie w UE przepisy dotyczące odpowiedzialności za produkty, oparte na odpowiedzialności na zasadzie ryzyka producentów, mają już prawie 40 lat. Nowoczesne przepisy dotyczące odpowiedzialności mają znaczenie w kontekście transformacji ekologicznej i cyfrowej, w szczególności w celu dostosowania się do nowych technologii, takich jak sztuczna inteligencja. Chodzi o zapewnienie przedsiębiorstwom pewności prawa i zagwarantowanie konsumentom odpowiedniej ochrony w przypadku wystąpienia problemów.

Czy ten artykuł był przydatny?

Tagi: prawo
Udostępnij: