UOKiK sprawdził etykiety energetyczne sprzedawanych urządzeń domowych

Nowe etykiety energetyczne

- W 2019 roku Komisja Europejska opublikowała pięć rozporządzeń dotyczących domowych urządzeń. Wprowadzają one zmienioną skalę na etykietach energetycznych, wzory nowych etykiet oraz tzw. „prawo do naprawy”. Część zmian zaczęła obowiązywać od 1 marca 2021 roku, dla produktów takich jak: telewizory i monitory cyfrowe, pralki i pralko-suszarki, urządzenia chłodnicze i zmywarki do naczyń. Z kolei od 1 września 2021 r. weszła również w życie zmieniona skala i wzory nowych etykiet na źródłach światła, czyli żarówkach - informuje Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Inspekcja Handlowa sprawdziła etykiety energetyczne lamp i żyrandoliDorota Kraskowska

Jak przekazał UOKiK, na etykietach energetycznych zlikwidowano plusy i wróciła pierwotna skala od od A do G. - W praktyce nie ma już na rynku produktów o klasie A — została ona zarezerwowana dla zaawansowanych sprzętów i nowych osiągnięć technicznych, które dopiero powstaną w przyszłości – tłumaczył prezes UOKiK Tomasz Chróstny. 

Ponadto na etykietach pojawiły się kody QR do internetowej karty produktu w bazie EPREL (European Product Database for Energy Labelling), która zbiera dane o etykietach energetycznych produktów. 

Po zeskanowaniu takiego kodu konsument może zweryfikować dane techniczne urządzenia (w języku angielskim). Oprócz tego, pojawiły się nowe piktogramy graficznie odzwierciedlające cechy danego urządzenia. Powstała także nowa skala klas hałasu (od A do D) i częściowo zmieniły się zasady wyliczeń parametrów urządzenia podane na etykiecie.

Sprzedawcy już od roku mają obowiązek umieszczania nowych etykiet energetycznych na eksponowanych urządzeniach, a producenci – dołączania ich do produktów. Klasa efektywności energetycznej powinna być także widoczna podczas zakupów online (uwidoczniona w pobliżu ceny) i czytelna.

Konsument ma prawo do naprawy

Jak przypomina UOKiK, na podstawie przepisów dotyczących zasobooszczędności, czyli tzw. „prawa do naprawy”, producenci sprzętów AGD i RTV muszą zapewnić dostępność części zamiennych przez 7 do 10 lat po zakończeniu ich produkcji i wprowadzeniu ostatniej partii do obrotu. 

Części zamienne mają być dostępne przede wszystkim dla serwisów naprawczych. Elementy do prostych napraw, które użytkownik może bezpiecznie wymienić samodzielnie, mają być powszechnie możliwe do kupienia.

Jak zmiany etykiet wyglądają w praktyce?

Rok po wprowadzeniu zmian, UOKiK przeprowadziło kontrolę. Organ nadzorczy chciał sprawdzić, jak sprzedawcy i dostawcy wywiązują się ze zobowiązań wynikających z nowych zapisów prawnych.

Czy przeprowadzanie audytu prawnego e-sklepu jest konieczne?Monika Świetlińska

16 wojewódzkich inspektorów Inspekcji Handlowej (Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Gorzów Wlkp., Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa, Wrocław), a więc z największych miast Polski przeprowadziło kontrolę etykiet energetycznych pralek, pralko-suszarek, zmywarek i urządzeń chłodniczych. Kontrolami objęto 148 przedsiębiorców, w tym: 147 placówek sprzedawców detalicznych i jedną placówkę dostawcy.

Łącznie przez trzy miesiące (wrzesień — listopad 2021)  skontrolowano 665 produktów, w tym: 241 pralek, 43 pralko-suszarki, 143 zmywarki, 18 chłodziarek, 18 zamrażarek, 202 chłodziarko-zamrażarki. W 10% inspekcje zakwestionowały poprawność etykiet energetycznych urządzeń.

Wyniki kontroli

Wykryto niezgodności:

• w 23 przypadkach na wyrobie brakowało etykiety energetycznej,
• w 1 przypadku etykieta energetyczna została nieprawidłowo sporządzona,
• w 8 przypadkach etykieta energetyczna została nieprawidłowo umieszczona, 
• w 19 przypadkach przy wyrobie eksponowanym na stronie internetowej brakowało etykiety energetycznej,
• w jednym przypadku przy wyrobie eksponowanym na stronie internetowej etykieta energetyczna została nieprawidłowo sporządzona,
• w 5 przypadkach przy wyrobie eksponowanym na stronie internetowej etykieta energetyczna została nieprawidłowo umieszczona.

Ponadto w 16 przypadkach brakowało lub była niewłaściwie sporządzona karta informacyjna produktu, do której udostępniania sprzedawca jest zobowiązany, a także w 2 przypadkach inspektorzy stwierdzili inne uchybienia mające wpływ na czytelność przekazu w sprawie klas energetycznych.

Jak podaje UOKiK, na 665 sprawdzonych produktów łącznie zakwestionowano 57, czyli niemal 9%, z uwagi na brak etykiety energetycznej lub jej nieprawidłowe sporządzenie lub nieprawidłowe umieszczenie (niezgodnie ze wzorami zawartymi w odpowiednich rozporządzeniach). 

Wniosek z tego taki, że konsumenci nie byli prawidłowo poinformowani przed podjęciem decyzji zakupowej o tym, ile urządzenia zużywają prądu i jakie parametry posiadają, co mogło doprowadzić do podejmowania niewłaściwych decyzji przez konsumentów. Ponadto brak oznaczenia nazwy dostawcy (producenta) lub modelu może utrudniać konsumentowi reklamowanie towaru.

Jakie działania podjęła Inspekcja Handlowa?

Z raportu UOKiK wynika, że w 38 przypadkach wystąpiono o podjęcie przez przedsiębiorców działań naprawczych, w tym w 36 przypadkach działania zostały podjęte przed publikacją raportu. 

W części pozostałych przypadków sprzedawcy podjęli działania dobrowolne w trakcie kontroli toteż nie było potrzeby wzywania ich do podjęcia takich czynności. Działania naprawcze polegały, w zależności od stwierdzonych nieprawidłowości, na dołączeniu etykiet energetycznych lub ich poprawieniu, zgodnie ze wzorami zawartymi w rozporządzeniach. 

Czy e-sklepy stają się przeżytkiem? Jakie alternatywy?Monika Świetlińska

57 spraw jest w toku w wojewódzkich inspektoratach Inspekcji Handlowej.

Kary nałożone przez Inspekcję Handlową

W 19 przypadkach wszczęto postępowania administracyjne w sprawie nałożenia kary pieniężnej na podstawie art. 17 ustawy o etykietowaniu energetycznym. Najniższa możliwa wysokość kary, jaką może nałożyć wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej za brak lub nieprawidłową etykietę albo jej niewłaściwe umieszczenie, wynosi obecnie: 5167,47 zł, aż do maksymalnie dziesięciokrotności tej kwoty w zależności od rodzaju i skali naruszeń.

Jakie wnioski z kontroli?

- Należy stwierdzić, że zaledwie 8,57% skontrolowanych produktów nie posiadało lub posiadało nieprawidłowo sporządzoną lub wadliwie umieszczoną etykietę energetyczną. W tym zakresie łącznie zakwestionowano 57 wyrobów. Pokazuje to, iż podejmowane w okresie przejściowym dla zmiany etykiet energetycznych działania Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przynoszą zamierzone efekty i zdecydowana większość przedsiębiorców prawidłowo informuje konsumentów o zużyciu energii i innych parametrach urządzeń — przekazuje UOKiK.

Ze szczegółowej analizy informacji pokontrolnych wojewódzkich inspektoratów Inspekcji Handlowej przekazanej do UOKiK wynika, że brak takich informacji jest incydentalny i wynika często z nieuwagi sprzedawcy. W większości naruszeń odpowiednia etykieta energetyczna została umieszczona jeszcze przed zakończeniem kontroli.