Zatory płatnicze - kary za opóźnienia w transakcjach

Część 2

W pierwszej części materiału o zatorach płatniczych napisaliśmy o nowych rozwiązaniach obowiązujących od 1 stycznia 2020 roku, które mają wyeliminować z rynku uciążliwe dla przedsiębiorców opóźnienia w transakcjach handlowych oraz co może zrobić przedsiębiorca, który stał się ofiarą zatorów płatniczych. Cały artykuł znajdziesz TUTAJ. 

Tym razem zajmiemy się karami, jakie może nałożyć Prezes UOKiK w stosunku do dłużników generujących zatory płatnicze na rynku.

Prezes UOKiK prowadzi postępowania i nakłada kary w stosunku do największych dłużników generujących zatory płatnicze na rynku. Przypomnijmy, że nadmierne opóźnienie z realizacją świadczeń pieniężnych występuje w sytuacji, kiedy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie przez przedsiębiorcę wynosi co najmniej:

• 2 mln zł – w stosunku do postępowań wszczętych od 2022 roku,

• 5 mln zł – w stosunku do postępowań wszczętych w latach 2020-2021.

Kontrolowany przedsiębiorca nie może utrudniać, uniemożliwiać prowadzenia kontroli czy odmówić udzielenia informacji na żądanie UOKiK. Za takie działania grożą mu sankcje pieniężne w wysokości do 5 proc. przychodu osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, nie większej jednak niż równowartość 50 mln euro. Jeśli przedsiębiorca nie osiągnął przychodu w poprzednim roku podatkowym, wysokość kary wynosi nie więcej niż równowartość 50 mln euro.

Prezes UOKiK nie nałoży kary pieniężnej za uniemożliwianie prowadzenia kontroli w sytuacji, kiedy udzielenie informacji w toku kontroli skutkowałoby narażeniem na odpowiedzialność karną kontrolowanego, małżonka, osobę pozostającą we wspólnym pożyciu, rodzeństwo, dzieci, osobę upoważnioną przez przedsiębiorcę. 

Prezes UOKiK nie prowadzi postępowań w sprawie nadmiernych opóźnień w płatnościach  wobec podmiotów publicznych. 

Postępowanie administracyjne wobec przedsiębiorcy

Wobec przedsiębiorcy, któremu postawiono zarzut nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych prowadzone jest postępowanie dowodowe. Powinno być ono zakończone nie później niż 5 miesięcy od jego rozpoczęcia. UOKiK po przeanalizowaniu wszystkich dowodów może wydać następujące decyzje:

1. decyzja stwierdzająca nadmierne opóźnienia w płatnościach, która skutkuje nałożeniem na przedsiębiorcę kary pieniężnej (zgodnie z art. 13v ust 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych),

2. decyzja stwierdzająca nadmierne opóźnienia w płatnościach, bez nakazu zapłaty kary, w tym przypadku odstąpienie od wymierzonej kary jest związane z tym, że przedsiębiorca wobec którego jest wydana decyzja jest również ofiarą zatorów płatniczych (zgodnie z art. 13v ust. 6 i 7 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych), 

3. umorzenie postępowania w przypadku braku dowodów na nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

Przedsiębiorca ma prawo odwołać się od decyzji UOKiK. Może złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. W takiej sytuacji UOKiK przeprowadzi dodatkowe czynności wyjaśniające, które zakończą się utrzymaniem decyzji w mocy, zmianą postanowień albo całkowitym uchyleniem.

Przedsiębiorca może również wnieść skargę na decyzję UOKiK bezpośrednio do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. 

Kary pieniężne za opóźnienia w płatnościach

Administracyjna kara za nadmierne opóźniania w płatnościach obliczana jest jako suma jednostkowych kar za każde niespełnione oraz spełnione po terminie świadczenie wymagalne w okresie objętym postępowaniem. Do obliczania wysokości kary nie zostaną dodane te świadczenia pieniężne, których termin spełnienia upłynął wcześniej niż 2 lata przed dniem wszczęcia postępowania. 

Wysokość jednostkowej kary obliczana jest wg wzoru: JKP = WŚ × n/365 × OU

JKP – jednostkowa kara za niespełnione lub spełnione po terminie świadczenie pieniężne,

WŚ – wartość niespełnionego lub spełnionego po terminie świadczenia pieniężnego,

n – okres wyrażony w dniach, który upłynął od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego, do ostatniego dnia okresu objętego postępowaniem, 

OU – odsetki za opóźnienie w transakcjach ustalone na dzień wydania decyzji o nałożeniu kary.

Przedsiębiorca, na którego została nałożona administracyjną karę pieniężną, ma obowiązek zapłacić ją w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o jej nałożeniu stała się ostateczna.

Przykład:

Prezes UOKiK wydał wobec firmy XX decyzję stwierdzającą nadmierne opóźnienia w płatnościach. Postępowaniem objęto okres od lutego do kwietnia 2020 roku. Firma XX fakturę nr A1//2020 wystawioną na 6 mln PLN z datą zakupu 2 stycznia 2020 roku zapłaciła 17 marca 2020 roku (termin zapłaty wynosił 60 dni).

Wyliczając wysokość jednostkowej kary na podstawie wzoru JKP = WŚ × n/365 × OU otrzymujemy kwotę 28 356 zł: 

WŚ – 6 mln PLN

n – 15 dni

OU – odsetki ustawowe 11,5% (zakładając wysokość stóp referencyjnych NBP 1,5%)

JKP – 6 000 000 zł x 15/365 dni x 11,5 % = 28 356 zł 

Jeżeli szukasz wsparcia prawnego swojego e-biznesu

zapoznaj się z bogatymi pakietami usług jakie mogą sprostać Twoim oczekiwaniom

Sprawdź szczegóły

Obniżenie i podwyższenie wysokości kary

W pewnych okolicznościach Prezes Urzędu może obniżyć wysokość administracyjnej kary pieniężnej. Przedsiębiorca zapłaci karę niższą o 20 proc., jeśli przed wszczęciem postępowania lub w ciągu 14 dni od dnia doręczenia postanowienia o wszczęciu postępowania spłaci wszystkie świadczenia pieniężne, za które obliczono jednostkowe kary (z odsetkami ustawowymi). Kara może zostać obniżona o dodatkowe 10 proc., jeśli przedsiębiorca spłaci wszystkie zobowiązania (przy obniżeniu ich wysokości o 20 proc.) oraz zapłaci karę administracyjną w całości w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji o jej nałożeniu. Warunkiem jest również zrzeczenie się prawa do złożenia wniosku do UOKiK o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Prezes UOKiK może podwyższyć wysokość administracyjnej kary pieniężnej, jeśli w okresie 2 lat od dnia, w którym decyzja o nałożeniu kary stała się ostateczna, przedsiębiorca dopuści się kolejnego nadmiernego opóźniania w płatnościach. W takiej sytuacji kara będzie wyższa o 50 proc., bez możliwości jej obniżenia.

Odstąpienie od wymierzenia kary

Prezes Urzędu może odstąpić od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej nawet w przypadku wydania decyzji stwierdzającej, że dany przedsiębiorca dopuścił się nadmiernego opóźniania w płatnościach. Taki podmiot otrzyma jedynie pouczenie, ale nie zapłaci kary, jeśli sam stał się ofiarą zatorów płatniczych (wartość jego świadczeń niespełnionych lub spełnionych po terminie jest równa lub mniejsza od wartości świadczeń pieniężnych nieotrzymanych lub otrzymanych po terminie przez dłużnika). Prezes UOKiK odstąpi również od kary, jeśli opóźnienia w płatnościach nastąpiły na skutek działania siły wyższej. 

Na podstawie materiału UOKiK

Przeszukania UOKiK. Na co powinien przygotować się przedsiębiorca? Dorota Kraskowska