Ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych cz. 1

Geneza tej nowelizacji wywodzi się z prawa unijnego. W związku z rozpowszechnieniem kanału dystrybucji usług za pomocą Internetu, w 2015 roku uchwalono Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/2302 w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, której nadano charakter maksymalnej harmonizacji. Jednocześnie określono termin jej implementacji do krajowych porządków prawnych do końca 2017 roku z zastrzeżeniem, że nowe prawo ma zacząć obowiązywać od dnia 1 lipca 2018 roku.

W art. 4 Ustawy zamieszczono słownik definicji legalnych pojęć, takich jak m.in. „usługa turystyczna”, „powiązane usługi turystyczne” oraz „impreza turystyczna”.

Usługa turystyczna

Przez usługę turystyczną należy rozumieć:

• przewóz pasażerów,
• zakwaterowanie w celach innych niż pobytowe, które nie jest nieodłącznym elementem przewozu pasażerów,
• wynajem pojazdów samochodowych lub innych pojazdów silnikowych, d) inną usługę świadczoną podróżnym, która nie stanowi integralnej części usług wskazanych powyżej w lit. a) – c), na przykład: lot paralotnią, karnet narciarski, wstęp na imprezę sportową.

Usługi, o których mowa w punktach a-c będą zwane jako „główne usługi”, a usługi, o których mowa w punkcie d: „inne usługi”.

Usługą turystyczną na gruncie omawianej Ustawy nie będzie zatem tytułem przykładu transport bagażu w ramach transportu pasażerów, czy też napoje, posiłki, usługa sprzątania zapewnione w ramach zakwaterowania, jak również dostęp do infrastruktury hotelowej takiej jak spa, siłownia, basen, przeznaczone dla gości hotelowych.

Powiązane usługi turystyczne

Należy jednak jednoznacznie wskazać, że tytułowa Ustawa określa warunki oferowania, sprzedaży i realizacji imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych (tj. nie pojedynczych usług turystycznych, lecz pewnego ich konglomeratu, spełniającego ustawowe przesłanki, o których mowa poniżej). Jeśli zaś chodzi o pojedyncze usługi – zastosowanie może mieć ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (tj. znowelizowana dawna ustawa o usługach turystycznych).

Powiązane usługi turystyczne to niestanowiące imprezy turystycznej połączenie co najmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych nabytych na potrzeby tej samej podróży lub wakacji, objęte odrębnymi umowami z dostawcami poszczególnych usług turystycznych, spełniające następujące przesłanki pozytywne:

• przedsiębiorca turystyczny ułatwia podróżnym nabywanie usług turystycznych przy okazji jednej wizyty lub kontaktu z jego punktem sprzedaży z możliwością dokonania wyboru i zapłaty odrębnie za każdą usługę turystyczną,
• przedsiębiorca turystyczny ułatwia podróżnym nabywanie usług turystycznych w sposób ukierunkowany od innego przedsiębiorcy turystycznego w zakresie co najmniej jednej dodatkowej usługi turystycznej, jeżeli umowa z tym przedsiębiorcą turystycznym zostanie zawarta najpóźniej 24 godziny po potwierdzeniu rezerwacji pierwszej usługi turystycznej.

Jednocześnie, przy kategoryzowaniu danych usług jako „powiązanych usług turystycznych”, do których zastosowanie będzie miała przedmiotowa Ustawa, należy mieć na względzie przesłanki negatywne, wskazane przez prawodawcę. Mimo spełnienia powyżej wskazanych warunków pozytywnych uznania konglomeratu usług za „usługi powiązane”, do ich utworzenia nie dojdzie w przypadku połączenia nie więcej niż jednego rodzaju głównych usług (tj. przewozu pasażerów, zakwaterowania w celach innych niż pobytowe, wynajem pojazdu silnikowego) z jedną lub kilkoma innymi usługami turystycznymi, o których mowa powyżej (np. lot paralotnią, nurkowanie, wstęp na koncert), jeżeli:

Jeżeli szukasz wsparcia prawnego swojego e-biznesu

zapoznaj się z bogatymi pakietami usług jakie mogą sprostać Twoim oczekiwaniom

Sprawdź szczegóły

• wartość tych innych usług stanowi mniej niż 25% łącznej wartości połączonych usług turystycznych, a jednocześnie,
• te inne usługi turystyczne nie są reklamowane jako istotny element tego połączenia, ani nie stanowią istotnego elementu tego połączenia z innych przyczyn.

Przykład powiązanych usług turystycznych

Podróżny przy okazji jednej wizyty w biurze turystycznym kupuje usługę przewozu pasażerów oraz lotu paralotnią – przy czym przedsiębiorca ułatwia mu dokonanie odrębnego wyboru i odrębnej płatności za każdą z tych usług – mamy zatem do czynienia ze spełnieniem pozytywnej przesłanki do uznania tych usług za powiązane usługi turystyczne. Usługa przewozu pasażerów kosztuje 800 zł, zaś lot paralotnią 200 zł. Łączna wartość tych usług wyniesie 1000 zł, a zatem wartość usługi lotu paralotnią (innej usługi) stanowi 20% wartości połączonych usług turystycznych (tj. mniej niż 25%). Lot paralotnią reklamowany jest jako istotny element tego połączenia, jako główna atrakcja wyjazdu – w związku z czym powyższe usługi spełniają przesłanki do uznania ich za powiązane usługi turystyczne (ponieważ nie zachodzi jedna z negatywnych przesłanek).

Impreza turystyczna

Jeśli chodzi o prawidłowe rozumienie pojęcia „impreza turystyczna”, w tym wypadku również niewystarczające jest opieranie się na intuicyjnym sposobie wykładania jego znaczenia. Aby dane usługi móc określić mianem „imprezy turystycznej” muszą zostać spełnione ściśle wskazane przez ustawodawcę kryteria. Okoliczność ta wymaga wyraźnego podkreślenia, ponieważ na gruncie uprzednio obowiązującego stanu prawnego definicja „imprezy turystycznej” brzmiała następująco: co najmniej dwie usługi turystyczne tworzące jednolity program i objęte wspólną ceną, jeżeli usługi te obejmują nocleg lub trwają ponad 24 godziny albo jeżeli program przewiduje zmianę miejsca pobytu (brak zatem było konieczności spełniania dodatkowych przesłanek).

Zgodnie z obecnie obowiązującą Ustawą, przez „imprezę turystyczną” należy rozumieć połączenie co najmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych na potrzeby tej samej podróży lub wakacji, spełniające następujące warunki:

1. usługi turystyczne zostały połączone przez jednego przedsiębiorcę turystycznego, w tym na prośbę podróżnego lub zgodnie z jego wyborem, przed zawarciem umowy obejmującej wszystkie usługi lub
2. niezależnie od tego, czy zawarto odrębne umowy z dostawcami poszczególnych usług turystycznych, usługi te są:

• nabywane w jednym punkcie sprzedaży i zostały wybrane, zanim podróżny zgodził się dokonać zapłaty lub
• oferowane lub sprzedawane po cenie obejmującej wszystkie usługi lub po cenie całkowitej, lub gdy jedną z tych cen obciążany jest nabywca, lub
• reklamowane lub sprzedawane przy użyciu określenia „impreza turystyczna” lub podobnego, lub
• łączone po zawarciu umowy, na podstawie której podróżny został uprawniony do dokonania wyboru spośród różnych rodzajów usług turystycznych, lub
• nabywane od odrębnych przedsiębiorców turystycznych za pośrednictwem powiązanych procesów rezerwacji online, podczas których przedsiębiorca turystyczny, z którym zawarta została pierwsza umowa, przekazuje innemu przedsiębiorcy turystycznemu lub przedsiębiorcom turystycznym: imię i nazwisko podróżnego, adres poczty elektronicznej oraz szczegóły płatności, a umowa z tym innym przedsiębiorcą turystycznym lub przedsiębiorcami turystycznymi zostanie zawarta najpóźniej 24 godziny po potwierdzeniu rezerwacji pierwszej usługi turystycznej.

Analogicznie jak w przypadku „powiązanych usług turystycznych”, do utworzenia imprezy turystycznej nie dojdzie mimo spełnienia powyższych przesłanek pozytywnych, w razie zaistnienia choćby jednej z poniżej wskazanych przesłanek negatywnych, tj. w przypadku połączenia nie więcej niż jednego rodzaju głównych usług turystycznych (przewóz pasażerów, zakwaterowanie w celach innych niż pobytowe, wynajem pojazdu silnikowego) z jedną lub kilkoma innymi usługami turystycznymi (lot paralotnią, nurkowanie, wstęp na koncert), jeżeli:

Polityka prywatności to ważny dokument

zobacz dlaczego i jak możemy pomóc

Sprawdź szczegóły

• wartość tych innych usług stanowi mniej niż 25% łącznej wartości połączonych usług turystycznych i jednocześnie nie są one reklamowane jako istotny element tego połączenia ani nie stanowią istotnego elementu z innych przyczyn, lub
• te inne usługi zostały wybrane i nabyte po rozpoczęciu realizacji głównej usługi turystycznej, tj.: przewozu pasażerów, zakwaterowania w celach innych niż pobytowe, wynajmu pojazdu silnikowego.

Przykład imprezy turystycznej

Podróżny podczas jednej wizyty w biurze turystycznym na podstawie jednej umowy zawartej z jednym przedsiębiorcą turystycznym kupił dwie usługi turystyczne: przelot – koszt 1125 zł (główna usługa turystyczna) oraz wycieczkę z przewodnikiem – koszt 375 zł (inna usługa turystyczna), które zostały połączone przez jednego przedsiębiorcę turystycznego. Tym samym spełnione zostały pozytywne przesłanki uznania tych usług łącznie za „imprezę turystyczną”.

Jednak, impreza turystyczna powstanie tylko wówczas, gdy nie zostaną spełnione przesłanki negatywne. Łączna wartość tych usług wyniesie 1500 zł. Wartość wycieczki z przewodnikiem stanowi 25% wartości połączonych usług turystycznych. Wycieczka nie musi być zatem reklamowana jako istotny element podróży. Gdyby jednak okazało się, że spełniona została kolejna przesłanka negatywna – tj. gdyby wycieczka z przewodnikiem została wybrana i wykupiona dopiero po rozpoczęciu realizacji usługi przelotu – wówczas nie doszłoby do utworzenia imprezy turystycznej (mimo spełnienia przesłanki minimum 25% wartości).

Poza powyższymi uwagami należy pamiętać, że przepisów Ustawy bezwzględnie nie stosuje się do:

• imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych, które są oferowane oraz których zamawianie i realizowanie jest ułatwiane okazjonalnie, na zasadach niezarobkowych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych – te trzy przesłanki muszą wystąpić łącznie,
• imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych nabywanych na podstawie umowy generalnej o organizowanie podróży służbowych,
• imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych trwających krócej niż 24 godziny, chyba że obejmują nocleg.

Podsumowanie

Przedsiębiorcy turystyczni i podróżni powinni w pierwszej kolejności poddać analizie charakter świadczonych usług w oparciu o ustawę o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Powinni ustalić, czy stanowią one powiązane usługi turystyczne czy też imprezę turystyczną, a następnie zinterpretować, czy przedmiotowa Ustawa w ogóle będzie miała zastosowanie. Okazuje się bowiem, że intuicyjne rozumienie tych pojęć może być niewystarczające.

Obowiązki informacyjne spoczywające na przedsiębiorcy turystycznym – ustawa o imprezach turystycznych i usługach turystycznych cz.2 Rafał Stępniewski