Zakaz umieszczania wizerunku postaci z bajek na spożywce? Petycja w UOKiK

Obecność bohaterów z bajek w marketingu spożywczym

W Polsce, podobnie jak w innych krajach UE, wykorzystanie wizerunków i postaci z bajek w reklamie produktów spożywczych dla dzieci jest przedmiotem ożywionej debaty. Petycja złożona w UOKiK w połowie kwietnia 2024 roku sugeruje, że takie praktyki mogą być ograniczone, co ma na celu zredukowanie przyciągających dzieci technik marketingowych, które mogą przyczyniać się do niezdrowych nawyków żywieniowych.

Czytamy w petycji: “Wygląd opakowań ma istotny wpływ na decyzje zakupowe najmłodszych. Często przeważa nad świadomym wyborem produktów spożywczych opartym na składzie. Obecność ulubionych bohaterów z bajki na opakowaniach skutecznie przyciąga uwagę dzieci i zachęca ich do wyboru danych produktów. Nierzadko artykuły te posiadają bardzo zły skład. (...) Rodzice starający się się kierować zdrowym rozsądkiem podczas zakupów, napotykają trudności w powstrzymaniu swoich pociech od włożenia niezdrowych produktów spożywczych do koszyka sklepowego.(...) Wprowadzenie zakazu może być punktem wyjścia do świadomego wybierania produktów spożywczych przez dzieci i ich rodziców. 

UOKiK wszczyna postępowanie. A czy Twoje promocje są zgodne z przepisami?Monika Świetlińska

Petycja wpłynęła do UOKiK 24 kwietnia 2024 roku, została zanonimizowana. 

- Wprowadzenie potencjalnych regulacji w tej dziedzinie może radykalnie zmienić krajobraz marketingu w branży spożywczej, co zmusiłoby również e-commerce do redefinicji strategii promocyjnych. Takie zmiany mogą również spowodować konieczność adaptacji technologicznych w obszarze digital marketingu. E-commerce musi zatem skupić się na innowacyjności oraz szukaniu nowych, etycznych sposobów na przyciągnięcie uwagi konsumentów, co może obejmować edukację konsumenta na temat wartości odżywczych i zdrowotnych, zamiast tradycyjnego apelowania do emocji związanych z postaciami z bajek — skomentował Rafał Stępniewski, prezes Rzetelnej Grupy, właściciela marki Rzetelny Regulamin, zaznaczając: - To również sygnał dla branży, że warto zainwestować w tworzenie oryginalnych treści i koncepcji marketingowych, które będą równie atrakcyjne, ale mniej kontrowersyjne. Możliwe, że przyszłość marketingu produktów spożywczych w sektorze e-commerce będzie musiała opierać się bardziej na wartościach i transparentności niż na czystej atrakcyjności wizualnej.

Masz w asortymencie produkty z postaciami z bajek?

Właściciele e-sklepów, którzy oferują produkty z postaciami z bajek również muszą zwraca uwagę na to, czy wizerunki te wykorzystane są w legalny sposób. Zatem w grę wchodzą również aspekty prawne.

Wytwórnie filmowe i twórcy tych postaci często rejestrują je jako znaki towarowe, co zapewnia im ochronę prawną trwającą teoretycznie w nieskończoność. Dla e-sklepów działających np. na platformach takich jak Amazon, Allegro, czy eBay, zrozumienie tych praw jest podstawą dla uniknięcia naruszeń praw własności intelektualnej. Dlaczego?

E-sklepy nie są producentami produktów i opakowań ani nie tworzą wizerunków, ale jako dystrybutorzy muszą upewnić się, że sprzedawane przez nich produkty są w pełni zgodne z prawem. 

Rejestrowane znaki towarowe są łatwiejsze do obrony przez ich twórców niż prawa autorskie, ponieważ wystarczy przedstawić świadectwo ochronne, aby platformy handlowe mogły szybko usunąć oferty naruszające prawa. Dla np. wytwórni filmowych jest to znacznie prostsze i mniej kosztowne niż udowadnianie naruszenia praw autorskich, które wymaga przedstawienia dowodów w sądzie.

Jak zabezpieczyć swój e-sklep przed zmianami prawnymi? Monika Świetlińska

Wystarczy więc, że twórca znaku towarowego zgłosi np. do Allegro, że zostały naruszone prawa własności intelektualnej względem towaru, który sprzedajesz na tej platformie, i Allegro ma obowiązek usunięcia tego towaru ze sprzedaży.

Jak unikać takich "wpadek"?

1. Przed wprowadzeniem produktu do oferty, upewnij się, że wszystkie produkty z postaciami z bajek są oficjalnie licencjonowane i że ich dystrybucja nie narusza zarejestrowanych znaków towarowych.
2. Organizuj regularne szkolenia dla zespołu obsługi klienta i działu zakupów, aby zrozumieć, jakie postaci z bajek są chronione znakami towarowymi i jakie produkty można legalnie sprzedawać.
3. Utrzymuj stały monitoring asortymentu na platformach handlowych, aby szybko reagować na potencjalne naruszenia. Skorzystaj z usług prawnych do zarządzania i egzekwowania praw własności intelektualnej.
4. Utrzymuj bliską współpracę z dostawcami, aby upewnić się, że dostarczane produkty spełniają wszystkie wymogi prawne. Regularnie weryfikuj dokumenty licencyjne i zgodności.

Dla właścicieli e-sklepów, sprzedaż produktów z postaciami z bajek może być atrakcyjna, ale wymaga ścisłej współpracy z dostawcami i dokładnego rozumienia praw własności intelektualnej. 

Bycie na bieżąco z regulacjami dotyczącymi znaków towarowych i zapewnienie zgodności oferowanych produktów z prawem to podstawa, która pozwala unikać konfliktów prawnych i budować zaufanie wśród konsumentów na konkurencyjnym rynku e-commerce.

Czy dodatkowym czynnikiem ograniczającym produkcję opakowań z bohaterami bajkowymi stanie się dobro i zdrowie dzieci? Czy branża spożywcza może spodziewać się zmian związanych z całkowitym zakazem tego rodzaju marketingu?

Bezpieczeństwo danych w e-commerce. Przegląd aktualnych wyzwańMonika Świetlińska

Aktualnie zalecaną strategią jest pełna przejrzystość w zakresie informowania o składnikach produktów i potencjalnych alergenach. Taki sposób prezentacji nie tylko cieszy się zaufaniem konsumentów, ale również zwiększa ich lojalność.

Dodatkowo, właściciele sklepów powinni rozważyć innowacyjne metody promocji, które nie opierają się wyłącznie na wizerunku bohaterów z bajek, ale skupiają się na wartościach edukacyjnych oraz zabawnych właściwościach produktów, podnosząc ich atrakcyjność w inny sposób niż dotychczas.